انواع فرمت‌ های فایل صوتی

فرمت فایل صوتی جهت ذخیره داده های صوتی دیجیتال در یک سیستم کامپیوتری و روشی استاندارد برای رمزگذاری فایل‌‌های صوتی و ذخیره‌سازی آن‌ها در کامپیوتر است. آرایش بیت های داده های فرمت صوتی بصورت کد گذاری صوتی صورت می گیرد، این فایل ها را  می توان فشرده سازی کرد تا اندازه فایل ها را کاهش دهد، به مرور زمان و نیاز به این هدف و کیفیت صدا انواع فرمت های فایل صوتی را موجب شده است.

اگر دوستدار فایل‌های صوتی با کیفیت بالا هستید و می خواهید موسیقی و فیلم ها را با جزئیات و شفافیت بیشتر و با صدایی باکیفیت و واضح گوش کنید، احتمالا فرمت‌های مختلف صوتی را تجربه کرده اید و باتوجه به و ویژگی‌ها و قابلیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، دوست دارید بدانید کدام یک از فرمت‌ها بهترین گزینه شما باشد که کیفیت صدای بالایی را ارائه می‌دهد.

از سوی دیگر حتما هنگام استفاده از نرم‌افزارهای مبدل فایل‌های صوتی با تنظیمات و اصطلاحات بیگانه مواجه شده‌اید که با آن‌ها آشنایی نداشته‌اید و سوالات در ذهن شما بوجود آورده است.

در ادامه با توضیح مفاهیم مرتبط با فرمت‌های صوتی مختلف با بیانی ساده و همچنین مقایسه‌ این فرمت‌ها با یکدیگر، تلاش می‌کنیم به سؤال‌های احتمالی شما دررابطه‌با این موضوع پاسخ دهیم.

مفاهیم مرتبط با فرمت‌های صوتی

فهرست مطالب

فرمت‌های صوتی را می توان به دو دسته‌ فشرده و غیرفشرده در نظر گرفت که در ادامه در مورد آنها اشاره خواهیم کرد.

فهرست تمام فایل‌های صوتی تولید شده توسط سازندگان مختلف را می توانید در لینک زیر مشاهده کنید؛ به دلیل اینکه بسیاری از این فرمت‌ها تنها در موارد معدودی استفاده می‌شوند و چندان معروف و متداول نیستند و دستگاه های پخش کننده سخت‌افزاری و نرم‌افزاری محدودی از آنها پشتیبانی می‌کنند، در بخش مقایسه‌‌ فرمت‌ها تنها فرمت‌هایی را بررسی می‌کنیم که متداول هستند نظیر MP3، MP2، WAV، PCM، AIFF، AAC، AC3، OGG، WMA، FLAC، ALAC، Vorbis، DTS و AVC

فهرست تولید کنندگان فرمت‌های صوتی را در اینجا مشاهده نمایید.

فرمت MP3 یا MPEG-1 Audio Layer 3

mp3 فرمت صوتیدر میان انواع فرمت‌ های فایل صوتی کسی نیست که با فرمت MP3 آشنا نباشد. این فرمت که همیشه معروف ترین و محبوب ترین فرمت فایل صوتی و موسیقی بوده در سال ۱۹۹۳ شاخته شد. فدمت MP3 با سه هدف و مزایای اصلی تولید شده است،  اولی حذف داده‌های صوتی فراتر از محدوده‌ شنوایی انسان؛ دومی کاهش کیفیت اصواتی که شنیدن آنها برای انسان آسان نبود و سومی فشرده‌سازی فایل‌ها تا حد ممکن یعنی تا میزانی که به کیفیت صدا آسیبی نزند.

مشخصات فنی

  • نوع فشرده‌ سازی Lossy
  • بیت‌ریت ۳۲ تا ۳۲۰ کیلوبیت در ثانیه
  • سمپل ریت ۴۴٫۱ تا ۴۸ کیلوهرتز
  • کدک‌های LAME MP3
  • عمق بیت ۱۶
  • کانال‌های مونو و استریر
  • نرخ فشرده‌ سازی ۱:۲۰

مزایای MP3

  • امکان کاهش حجم فایل ۳۲ مگابایتی تا ۳ مگابایت با استفاده از این فرمت.
  • پشتیبانی اکثر پلیرها و پخش کننده های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری از این فرمت.
  • حجم نسبتا کم تقریبا یک دهم فایل Audio CD که امکان ذخیره‌سازی ۱۰۰ تا ۱۵۰ ترک موسیقی با حدود زمان ۵ دقیقه و بیت‌ریت ۱۹۲ کیلوبیت در ثانیه بر روی سی‌دی با ظرفیت ۷۰۰ مگابایت و حدود ۹۰۰ ترک موسیقی روی دی‌وی‌دی با ظرفیت ۴ گیگابایت را فراهم می‌کند.
  • قابلیت و امکان تغییر میزان فشرده‌ سازی، کاربر می‌تواند با سلیقه و کیفیت مورد نظر خود، میزان فشرده سازی را تغییر دهد.
  • اشتراک‌گذاری و پخش آنلاین آسان
  • تولید آنلاین، سازندگان فایل‌های موسیقی می‌تواند فایل‌های موسیقی خود را با این فرمت بصورت آنلاین و بدون نیاز به استودیوی ضبط تولید و توسعه دهند.
  • دانلود آسان فایل‌ها در عرض چند دقیقه
  • امکان ذخیره‌سازی داده‌های متا همراه‌با فایل، با استفاده از برچسب ID3 یا ID3 tag و ایجاد پلی‌لیست اختصاصی
  • حفظ کیفیت فایل‌ها پس از کپی‌شدن
  • هزینه‌‌ کم تولید فایل‌های MP3
  • عدم نیاز به سخت‌افزار قوی برای انکد و دیکد‌ شدن

معایب MP3

  • برخوردارنبودن از کیفیت عالی به دلیل فشرده بودن
  • قابلیت کپی آسان فایل ها که باعث رعایت‌‌نشدن حق کپی‌‌رایت و افزایش فایل‌های کپی از فایل‌های اصلی می‌شود که برخی از فایل‌های کپی کاملا بی‌کیفیت هستند.
  • امکان نفوذ بدافزارها و ویروس‌ها به کامپیوتر از طریق این فایل‌ها یا سرویس‌های ارائه‌ دهنده‌ آن‌ها
  • پشتیبانی‌نکردن از صدای بیش از دو کاناله
  • امکان‌پذیرنبودن ارائه‌ فایل‌هایی با سمپل ریت بیش از ۴۸ کیلوهرتز و عمق بیت بیش از ۱۶ بیت

مقایسه‌‌ MP3 و MP2

فایل های MP2 درمقایسه‌با MP3 حجم بیشتری دارد و کمتر فشرده سازی شده است. نرخ فشرده‌سازی mp2 ۶:۱ و ۸:۱ و نرخ فشرده‌سازی mp3 ۱۰:۱  و ۱۲:۱ بوده و به همین دلیل MP2 کیفیت بهتری دارد. MP2 برای پخش پادکست ضبط و پخش صدای گویندگان رادیویی و سایر فایل‌های صوتی در رادیو و انتقال فایل‌های صوتی در سایر موارد استفاده دارد. از دیگر مشخصات MP2 می‌توان به صدای ۱۶ بیتی بودن، سمپل ریت ۴۴٫۱ کیلوهرتز و بیت‌ریت ۱۹۲ کیلوبیت در ثانیه اشاره کرد.

مقایسه‌ MP3 و M4A

فایل M4A نیز یکی دیگر از فایل‌های مشابه MP3 با لایه‌ی صوتی MPEG4 است که نسبت به MP4 کیفیت بهتر و حجم کمتری دارد و بیت‌ریت آن به ۲۵۶ کیلوبیت در ثانیه می‌رسد و البته تبدیل MP3 به M4A اصلا ضرورتی ندارد.

WAV یا Waveform Audio File Format

wav فرمت صوتیWAV یکی از فرمت‌های رایج فایل‌های موسیقی به شمار می‌رود که مایکروسافت و IBM آن را بطور مشترک در سال ۱۹۹۱ ایجاد کردند؛ بسیاری از افراد تصور می‌کنند که WAV یک فرمت غیرفشرده است ولی این‌چنین نیست، زیرا این فرمت درواقع کانتینر است و می‌تواند فرمت‌های فشرده و غیرفشرده‌ی مختلفی را در خود داشته باشد، البته این کانتینر به‌ ندرت برای فایل‌های فشرده استفاده می‌شود. WAV یکی از فرمت‌های رایج فایل‌های سی دی صوتی Audio CD محسوب می‌شود.

مشخصات فنی

  • نوع فشرده‌سازی:  در بیشتر موارد غیرفشرده
  • بیت‌ریت: این فرمت تا ۱۴۱۱ کیلوبیت در ثانیه یا ۱۰ مگابیت در دقیقه نیز می‌رسد
  • سمپل ریت: از ۴۴٫۱ کیلوهرتز تا ۱۹۲ کیلو هرتز میباشد
  • عمق بیت: ۱۶ تا ۲۴ بیت
  • تعداد کانال‌ها: مونو و استریو (تک و دو کانال)

مزایای WAV

  • کیفیت بسیار بالا نسبت به فایل MP3، بیت‌ریت ۱۴۱۱ کیلوبیت در ثانیه و سمپل ریت ۱۹۲ کیلوهرتز می‌توانند صدایی فوق‌العاده باکیفیت با حجم زیاد به ارمغان بیاورند.
  • حفظ تمام اطلاعات فایل‌های صوتی و موسیقی و عدم کاهش کیفیت آن در صورت استفاده از این فرمت
  • مناسب برای ساخت و ضبط موسیقی بصورت حرفه‌ای
  • مناسب برای ویرایش موسیقی در زمان استفاده از نرم‌افزارهای ویرایش موسیقی به‌دلیل ساده‌بودن ساختار
  • متداول‌بودن (بعد از MP3 یکی از فرمت‌های رایج موسیقی محسوب می‌شود)
  • تفاوت کم کیفیت فایل‌های دارای این فرمت با فایل‌های اورجینال
  • پشتیبانی از صدای چند کاناله
  • پشتیبانی بدون مشکل در ویندوز و مک
  • تاثیرکم روی پردازنده

معایب WAV

  • حجم بالا که کیفیت بالای WAV باعث می‌شود حجم فایل‌های دارای این فرمت به ازای هر دقیقه ۱۶٫۵۰ مگابایات باشد؛ اما حجم یک فایل ام پی تری ۵ دقیقه‌ای با کیفیت قابل‌قبول ۱۲۸ کیلوبیت در ثانیه تنها ۵ یا ۶ مگابایت یا حتی کمتر است)
  • پشتیبانی‌نکردن پخش کننده های سخت‌افزاری قدیمی از آین فرمت
  • دشوار‌بودن به‌ اشتراک‌گذاری و پخش آنلاین

WMA یا Windows Media Audio

فرمت صوتی wmaاین فرمت توسط مایکروسافت در سال ۱۹۹۹ ابداع شد و در. طول زمان و تاکنون تغییرات زیادی پیدا کرده است. WMW با هدف رفع نواقص مربوط به فشرده‌سازی به فرمت MP3 ابداع شد. مایکروسافت تاحدودی در این کار موفق بود چون این فرمت کیفیت فشرده‌سازی نسبت به MP3 برتری دارد و درنتیجه از کیفیت بهتری برخوردار است؛ البته چون یک فرمت اختصاصی است و پلیرهای زیادی از آن پشتیبانی نمی‌کنند، نتوانست در رقابت با MP3 به اندازه‌ی فایل‌هایی همچون WAV و AAC موفق شود؛ البته WMA در دو فرمت استاندارد (Standard WMA) و حرفه‌ای (Professional WMA) تولید شده است؛ اولین فرمت بمنظور رقابت با MP3 و بهبود کیفیت در بیت‌ریت پایین و دومی به منظور تقویت خود فرمت WMW در بیت‌ریت‌ بالاتر بوده است.

فایل‌ های WMA دارای کدک‌های متفاوتی بوده که تفاوت‌های محسوسی با یکدیگر دارند. در ادامه برخی از این کدک‌های متفاوت را به‌همراه ویژگی‌های آنها بیان می‌کنیم.

WMA

  • نوع فشرده‌سازی: Lossy
  • بیت‌ریت: ۶۴ تا ۱۹۲ کیلوبیت در ثانیه
  • سمپل‌ ریت: ۴۴٫۱ تا ۴۸ کیلوهرتز
  • عمق ‌بیت: ۱۶ بیت
  • پشتیبانی از بیت‌ریت متغیر
  • قابل اجرا با نسخه‌های قدیمی ویندوز مدیا پلیر
  • امکان بهره‌مندی از قانون کپی‌رایت با استفاده از آن
  • کیفیتی مشابه با کیفیت فایل‌های Audio CD

WMA 10 Professinal

  • نوع فشرده‌سازی: Lossless
  • بیت‌ریت: ۲۴ تا ۹۶ کیلوبیت در ثانیه برای صدای استریو و ۱۲۸ تا ۲۵۶ کیلوبیت در ثانیه برای صدای 1 (البته زمانی‌که برای صدای 7.1 با نرخ فشرده‌سازی ۲:۱ فشرده می‌شود، بیت‌ریت آن به ۷۶۸ کیلوبیت در ثانیه هم می‌رسد)
  • سمپل‌ ریت: ۹۶ کیلوهرتز
  • عمق بیت: ۲۴ بیت
  • افت‌‌نکردن کیفیت پس از فشرده‌سازی
  • پشتیبانی از صدای استریو، 5.1 و 7.1
  • قابلیت ادغام صدای چند کاناله در صدای دوکاناله در صورت پشتیبانی‌نکردن پلیر سخت‌افزاری از صدای چندکاناله

WMA 9 Lossless

  • بهترین کدک برای فشرده‌سازی WMA به‌دلیل حفظ تمام اطلاعات و ایجاد تمام بیت‌های فایل اصلی در فایل فشرده‌شده
  • نرخ فشرده‌سازی ۲:۱ و ۳:۱
  • افزایش میزان حجم صدا تا ۱۲ دسیبل در صورت استفاده از ویندوز مدیا پلیر ۹

WMA 9 voice

  • مناسب برای ایجاد فایل‌های صوتی متشکل از موسیقی و صدای انسان
  • مناسب برای ایجاد فایل‌های صوتی با بیشترین میزان فشرده‌سازی (فایل‌هایی با بیت‌ریت و سمپل ریت بسیار پایین مثل فایل‌های صوتی تبلیغاتی، کتاب‌های صوتی، پادکست‌ها و صدای گوینده‌های رادیویی و تلویزیونی) و امکان کاهش بیت‌ریت و سمپل ریت تا ۴ کیلوبیت و ۸ کیلوهرتز در ثانیه

مزایای WMA

  • کیفیت قابل‌قبول در بیت‌ریت کم که کیفیت مناسب دارد
  • کیفیت بهتر نسبت به MP3 (فایل‌های که با کدک LAME انکد نشده‌اند) در بیت‌ریت متداول ۱۲۸ کیلوبیت در ثانیه
  • اجرای آسان در پلیرهای نرم افزاری مورد استفاده در ویندوز

معایب WMA

  • پشتیبانی کمتر نسبت به فرمت MP3
  • کیفیت کمتر WMA Standard به فایل‌های MP3 انکد‌ شده با کدک MP3، این کدک با بیت‌ریت متغیر است که کیفیت چندان بالایی ندارد؛ اما فایل‌های انکد‌شده با آن بیشترین سازگاری را دارند.
  • متداول‌نبودن Professional WMA با وجود کیفیت بهتر نسبت به LAME MP3 به‌دلیل پشتیبانی‌نکردن بسیاری از پخش کننده ها از آن

فرمت AC3

فرمت AC3 یکی از فرمت‌های رایج صدای فراگیر برای DVD و بلوری محسوب می‌شود که در سال ۱۹۸۷ در لابراتورهای شرکت دالبی ایجاد شد. این فرمت در‌حال‌حاضر یکی از فرمت‌های رایج صدای سوراند به شمار می‌رود. البته کیفیت AAC نسبت به AC3 بهتر است و در بیت‌ریت یکسان (مخصوصا بیت‌‌ریت‌های پایین) کیفیت بهتری نسبت به AC3 دارد.

بنابراین در صورتی‌که پلیر جدیدتر و قدرتمند دارید که از AAC پشتیبانی کند و کیفیت بهتر را به حجم کمتر ترجیح می‌دهید، فرمت AAC را برای صدای فراگیر انتخاب و چنانچه حجم کمتر برایتان اهمیت بیشتری دارد، از فرمت AC3 استفاده کنید.

فرمت AC3 باعنوان فرمت دالبی دیجیتال (Dolby Digital) و دالبی دیجیتال پلاس (Dolby Digital Plus) نیز شناخته می‌شود. Dolby Digital نسخه‌ Lossless هم دارد که بنام Dolby TrueHD شاخته می‌شود. این فرمت می‌تواند صدایی با وضوح بسیار بالایی ایجاد کند.

مشخصات فنی

  • نوع فشرده سازی: Lossy
  • بیت‌ریت: ۱۹۲ تا ۶۴۰ کیلوبیت در ثانیه (متوسط بیت‌ریت این فرمت برای صدای 5.1 ۳۸۴ کیلوبیت در ثانیه است)
  • سمپل ریت: ۸ تا ۹۶ کیلوهرتز
  • عمق بیت: ۱۶ بیت
  • تعداد کانال: استریو، صدای 5.1 (دالبی دیجیتال) و 7.1 (دالبی دیجیتال پلاس)

مزایای AC3

  • پشتیبانی از این فرمت در پلیرهای نسبتا قدیمی
  • پشتیبانی از صدای ۸ کاناله
  • حجم کمتر نسبت به فایل‌های AAC

معای AC3

  • بیت‌ریت ۴۴۸ کیلوبیت در ثانیه برای صدای 5.1 (حداکثر میزان ممکن)
  • حجم فایل نسبت به AAC بیشتر است

مشخصات فنی Dolby True HD

  • نوع فشرده‌سازی: lossless (نرخ فشرده‌سازی ۲:۱)
  • بیت‌ریت: حداکثر ۱۸ مگابیت در ثانیه در حالت غیرفشرده و ۹ مگابیت در حالت فشرده، البته حداکثر میزان واقعی درحالت غیرفشرده ۱۳ مگابیت در ثانیه است.
  • سمپل ریت: ۹۶ تا ۱۹۲ کیلوهرتز
  • عمق بیت: ۲۴ بیت
  • تعداد کانال: امکان پشتیبانی از ۱۴ کانال را دارد؛ اما برای ایجاد صدای 5.1 کاناله و 7.1 استفاده می‌شود.

فرمت AAC یا Advanced Audio Coding

فرمت AAC در سال ۱۹۹۷ پس از فرمت MP3 معرفی شد و به فرمتی معروف و متداول تبدیل شد و در‌حال‌حاضر یکی از فرمت‌های رایج برای صدای انواع فیلم‌ها است ولی هرگز نتوانست جای MP3 را بگیرد.

الگوریتم مورداستفاده برای فشرده‌سازی فایل‌های AAC پیشرفته‌‌تر و تکنیکی‌تر از الگوریتم فایل‌های MP3 است و به همین دلیل در بیت‌ریت یکسان کیفیت بهتری نسبت به فایل‌های MP3 دارد؛ البته کیفیت این فایل‌ها اصلا به اندازه‌ی فایل‌های Audio CD، فایل WAV نیست.

اگرچه MP3 فرمت محبوب‌تر و رایج‌تری بشمار‌می‌رود ولی میزان استفاده AAC به مراتب بیشتری است و فرمتی استاندارد برای فشرده‌سازی و پخش فایل‌های صوتی در گوشی های اندروید، iOS، iTunes، یوتیوب و کنسول‌های نینتندو و پلی‌استیشن به شمار می‌رود. کیفیت AAC برای صدای فراگیر به مراتب کمتر از DTS است.

فایل‌های AAC معمولا با دو کدک Faac و Lav انکد می‌شود. کدک Lav با بیت‌ریتی درحدود ۲۵۶ کیلوبیت در ثانیه کیفیت بهتری نسبت به کدک Faac با بیت‌ریت ۱۹۲ کیلوبیت دارد، و باتوجه به اینکه فرمت AAC برای ایجاد صدای بیشتر از دو کاناله استفاده می‌شود. هر دو کدک به نسبت فرمت DTS  کیفیت مطلوبی را ارائه نمی‌دهند.

بیت‌ریت برخی از فایل‌های AAC با بیت‌ریت ثابت به ۵۱۲ کیلوبیت در ثانیه هم می‌رسد که کیفیت نسبتا مناسبی محسوب می‌شود؛ اما حتی کیفیت همین بیت‌ریت هم یک سوم بیت‌ریتی است که فرمت DTS ارائه می‌دهد. نکته‌ دیگری که باید در زمان استفاده از این دو کدک به آن توجه کنیم، پشتیبانی پخش کننده ها از آن‌ها است.

فایل‌های AAC شامل دو دسته‌ HE و LC میباشد. فایل‌‌های HE با استاندارد MPEG 4 فشرده می‌شوند و فرمت LC برای ایجاد و پخش فایل‌هایی با بیت‌ریت کم مثل فایل‌های صوتی پخش آنلاین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مشخصات فنی AAC

  • نوع فشرده‌سازی: Lossless (و Lossy در برخی از موارد)
  • بیت‌ریت: ۶۴ تا ۵۱۲ کیلوبیت در ثانیه (بیت‌ریت متداول ۱۲۸، ۱۹۲ و ۲۵۶ کیلوبیت در ثانیه است)
  • سمپل ریت: ۸ تا ۹۶ کیلوهرتز
  • عمق بیت: ۱۶ تا ۲۴ بیت

مزایا AAC

  • کیفیت بالاتر و شفافیت و حجم بیشتر صدا نسبت به MP3
  • کیفیت بهتر (حتی با نرخ فشرده‌سازی ۱۰:۱)
  • پخش سریع‌ فایل‌های (زمان دیکد‌شدن این فرمت کمتر از نیم ثانیه است)
  • قابلیت انکدشدن در سطوح کیفی مختلف
  • پشتیبانی اکثر پخش کننده های جدید از این فرمت
  • نسبت به MP3 حجم آن کمتر است.
  • نیازنداشتن به پهنای باند زیاد برای پخش آنلاین و مصرف کم‌حجم اینترنت در زمان پخش فایل‌های دارای این فرمت
  • پشتیبانی از بیت‌ریت متغیر
  • پشتیبانی از صدای استریو و چند کاناله (پشتیبانی تا ۴۸ کانال!)

 معایب AAC

  • درگیرشدن پردازنده به‌میزان محسوس در زمان پخش فایل
  • فرایند تبدیل سایر فرمت‌ها به این فرمت ظولانی است. (به‌عنوان مثال تبدیل یک فایل WAV استریوی چهار دقیقه‌ای به AAC ده ثانیه طول می‌کشد)
  • سنگینی و درگیری کامل (۱۰۰ درصد) پردازنده در زمان تبدیل سایر فرمت‌ها به این فرمت
  • حذف برخی از اطلاعات فایل اصلی در هنگام فشرده‌سازی، البته تنها در صورتی متوجه حذف این اطلاعات می‌شوید که هر دو فایل فشرده‌شده و اصلی را با کارت صوت و هدفون حرفه‌ای گوش دهید.
  • پشتیبانی‌نکردن برخی از پخش کننده های قدیمی از این فرمت
  • محسوس‌نبودن کیفیت بالاتر پس از افزایش بیت‌ریت، کیفیت فایل‌های در بیت‌ریت ۱۹۲ کیلوبیت در ثانیه یا کمتر، مورد قبول است
  • عدم نمایش‌درست داده‌های متا در برخی از پلیرها
  • انکد‌شدن با پسوندهای دیگر نظیر .aac و .m4a که می‌تواند پشتیبانی و پخش این فرمت را با مشکل مواجه کند.

  فرمت OGG

فرمت OGG نه مخفف عبارتی است و نه یک فرمت صوتی محسوب می‌شود، درواقع OGG یک کانتینری است که می‌تواند هر نوع فرمت فشرده را در خود جای دهد. متداول‌ترین فایل مورداستفاده در فایل‌های OGG فایل صوتی Vorbis است، به همین دلیل معمولا فایل OGG را معمولا با نام OGG Vorbis می‌شناسند.

فرمت OGG برای نخستین بار در سال ۲۰۰۰ عرضه شد و به دو دلیل توانست به کانتینر محبوبی تبدیل شود؛ اول اینکه برپایه‌ اصول فرمت‌های متن‌باز ایجاد شد و دوم اینکه از نظر کیفیت به حجم نسبت به بسیاری از فرمت‌های lossy دیگر عملکرد بهتری دارد یا به عبارت دیگر، نسبت به آنها در حجم کمتر کیفیت بهتری ارائه میدهد.

فرمت OGG با اینکه در ابتدای پیدایش خود باید با رقبای سرسختی نظیر MP3 و AA3 رقابت می‌کرد و بسیاری از پخش کنده ها هم از آن پشتیبانی نمی‌کردند و درحال‌حاضر نیز تاحدودی این‌چنین است، اما با گذشت زمان توانست جایگاه خوبی پیدا کند و اکنون توانسته به یکی از کانتینرهای محبوب برای علاقه‌مندان به فرمت‌های متن‌باز تبدیل شود.

مشخصات

  • نوع فشرده‌سازی: Lossy
  • بیت‌ریت: ۳۲ تا ۵۰۰ کیلوبیت در ثانیه
  • سمپل ریت: ۸ تا ۱۹۲ کیلوهرتز
  • عمق بیت: ۸ تا ۱۶ بیت
  • تعداد کانال: صدای چند کاناله: ۲۵۵ کانال

مزایای OGG

  • نسبت به سایر فرمت‌ها در بیت‌ریت یکسان کیفیت بهتری دارد
  • عدم تفاوت کیفیت با فایل اصلی با حجمی به اندازه‌ی ۱۰ تا ۲۰ درصد فایل اصلی
  • دارای متن‌باز و رایگان‌ میباشد
  • امکان سفارشی‌سازی فهرست داده‌های متا را دارد
  • ترکیب‌کردن صدای کانال‌های چپ و راست در صدای استریو برای کاهش حجم فایل
  • امکان کاهش بیت‌ریت فایل فشرده‌شده نسبت به فایل اصلی بدون کاهش کیفیت را دارد
  • امکان پخش آنلاین دارد

معایب OGG

  • کاهش شدید کیفیت سایر فایل‌های lossy در هنگام تبدیل به این فرمت
  • نسبت به سایر فرمت‌هامحبوبیت کمتری دارد
  • برخی از پخش کننده های قدیمی از آن پشتیبانی‌نمی کنند

FLAC یا Free Lossless Audio Codec

FLAC یکی از بهترین فرمت‌ها برای پخش موسیقی محسوب می‌‌شود و کیفیت آن درست به اندازه‌ی فایل اصلی است. FLAC فرمتی فشرده به شمار می‌رود؛ اما در فرایند فشرده‌سازی آن تمام اطلاعات حفظ می‌شود و اصلا نمی‌توانید متوجه تفاوت کیفیت آن با فایل اصلی شوید؛ FLAC نیز متن‌باز و رایگان است و می‌توان بدون هیچ‌گونه محدویتی از آن استفاده کرد. بدون شک می‌توان این فرمت را جایگزینی عالی و بدون نقص برای WAV و MP3 دانست و اکثر پلیرهای جدید نیز از آن پشتیبانی می‌کنند.

مشخصات فنی FLAC

نوع فشرده‌سازی: Lossless

بیت‌ریت: از ۲۳۱ تا ۱۱۸۴ کیلوبیت در ثانیه

سمپل ریت: ۸ تا ۱۹۲ کیلو هرتز (۴۴٫۱ کیلوهرتز برای فایل‌های ۱۶ بیتی و ۹۶ و ۱۹۲ کیلوهرتز برای فایل‌های ۲۴ بیتی)

عمق بیت: ۱۶ و ۲۴ بیت

تعداد کانال‌ها: استریو  و صدای چند کاناله (تا ۴۸ کانال)

مزایای FLAC

  • کم نشدن حتی یک بیت از اطلاعات فایل در فرایند فشرده‌سازی

  • کاهش میزان ۶۰ درصدی حجم فایل نسبت به فایل اصلی بدون افت کیفیت
  • کاهش ۵۰ درصدی حجم فایل اصلی خام و غیرفشرده
  • سرعت بسیار بالا در حال دیکد شدن
  • امکان پخش آنلاین بصورت چند کاناله با وضوح بالا
  • پردازنده را خیلی درگیر نمی کند

معایب FLAC

  • حجم ۶ تا ۱۰ برابری نسبت به سایر فایل‌های رایج نظیر MP3
  • نسبت به سایر فرمت‌ها نرخ فشرده‌سازی کمتری دارد

ALAC یا Apple Lossless Audio Codec

فرمت ALAC در سال ۲۰۰۴ به‌عنوان فرمت اختصاصی کمپانی اپل ابداع شد و در سال ۲۰۱۱ به فرمتی متن‌باز و رایگان تبدیل شد، ALAC نسبت به FLAC از نظر میزان کیفیت به نسبت حجم، بیت‌ریت و سمپل ریت در سطح پایین‌تری قرار دارد.

مشخصات فنی

  • نوع فشرده‌سازی Lossless
  • بیت‌ریت ۱ تا ۳ مگابیت در ثانیه (البته حداکثر میزان پشتیبانی آیتیونز ۳۲۰ کیلوبیت در ثانیه است)
  • سمپل ریت ۴۸ تا ۳۸۴ کیلوهرتز (سقف پشتیبانی پلیرها ۴۸ کیلوهرتز است)
  • عمق بیت ۱۶ تا ۳۲ بیت (حداکثر میزان پشتیبانی ۲۴ کیلوبیت است)
  • تعداد کانال استریو، صدای 5.1 و 7.1

مزایای ALAC

  • کیفیت فایل‌های اصلی (نظیر Audio CD) در زمان تبدیل به این فرمت حفظ میشود
  • تمام اطلاعات در هنگام فشرده‌سازی حفظ میشود
  • فایل‌ها در صورت آسیب‌دیدن امکا ترمیم دارد

معایب ALAC

  • دارای حجم بالا
  • بسیاری از پلیرها از این فرمت پشتیبای نمی کنند، تمامی دستگاه‌های اپل از این فرمت پشتیبانی می‌کنند.

فرمت PCM یا Pulse-Code Modulation

فرمت PCM یکی از رایج‌ترین فرمت‌های صوتی برای سی‌دی CD و DVD محسوب می‌شود. در این فرمت تبدیل صدای آنالوگ به دیجیتال بدون فشرده‌سازی فایل‌ها انجام می‌شود. در این فرمت نیز کیفیت فایل فشرده نسبت به فایل اصلی کاهش پیدا نمی‌کند؛ LPCM نیز یکی از فرمت‌های مشابه PCM است که برای سی دی و دی وی دی استفاده می‌شود و از صدای ۹ کاناله نیز پشتیبانی می‌کند. بیت‌ریت این فرمت به ۲۷٫۶۴۸ مگابیت در ثانیه هم می‌رسد که واقعاً رقم بالایی است.

مشخصات فنی

نوع فشرده‌سازی: غیرفشرده

بیت‌ریت: ۳۲ تا ۱۵۳۶ کیلوبیت در ثانیه

سمپل ریت: ۴۸ کیلوهرتز

عمق بیت: ۸ تا ۱۶ بیت

تعداد کانال: صدای استریو در DVD و صدای 7.1 در دیسک‌های بلوری

مزایای PCM

  • حفظ تمام اطلاعات
  • استفاده از روش انکد لگاریتمی که باعث می‌شود فایل با عمق بیت ۸ بیتی کیفیتی مشابه با فایل ۱۲ یا ۱۳ بیتی داشته باشد و در بیت‌ریت یکسان کیفیت بهتری نسبت به سایر فرمت‌ها داشته باشد.

معایب PCM

  • بسیاری از پخش کننده ها و پلیرها از این فرمت پشتیبانی‌ می کنند
  • از صدای چند کاناله در DVD پشتیبانی‌ نمی کند

فرمت AIFF یا Audio Interchange File Format

فرمت AIFF یکی از فرمت‌های مشابه WAV است که اپل آن را در سال ۱۹۸۸ برای مک توسعه داده است. AIFF نیز مانند WAV یک کانتینر است و می‌تواند فرمت‌های صوتی مختلفی را در خود جای دهد. بیشتر فایل‌های AIFF دربردازنده‌ فرمت PCM هستند. فایل‌های AIFF در هر دو سیستم عامل مک و ویندوز به‌راحتی اجرا می‌شوند.

مشخصات فنی

نوع فشرده‌سازی: غیرفشرده

سمپل ریت: ۴۴٫۱ کیلو هرتز

عمق بیت: ۱۶ بیت

تعداد کانال: دو کاناله

مزایای AIFF

  • کیفیت فایل اصلی حفظ میشود

معایب AIFF

  • نسبت به فایل‌های MP3 حجم ۴ تا ۵ برابری دارد
  • فشرده‌سازی فایل‌‌ها امکان‌پذیر نیست

فرمت DTS یا Digital Theatre Systems

DTS یکی از بهترین و باکیفیت‌ترین فرمت‌ها برای صدای فراگیر محسوب می‌شود و معمولا برای ‌بلوری مورد استفاده قرار می‌گیرد، دی‌وی‌دی پلیرهای جدید نیز می‌توانند این فرمت را رمزگشایی کنند. فرمت DTS که بیشتر برای صدای 5.1 کاناله استفاده می‌شود، دارای دو  فرمت زیرمجموعه‌ای دیگر یعنی DTS HD و DTS X میباشد.

تفاوت اصلی بین DTS و DTS HD یا به عبارتی DTS HD Master Audio که بصورت DTS HD MA نمایش داده می‌شود این است که DTS معمولا در DVD و DTS HD در بلوری مورد استفاده قرار می‌گیرد و DTS HD کیفیت خیلی بهتری نسبت به DTS دارد؛ اما تفاوت این دو فرمت چندان هم محسوس نیست.

DTS X هم فرمتی جدید برای ایجاد صدایی سه‌بعدی در فضا ایجاد شده است، در این سیستم صوتی جدید صدا علاوه‌بر اطراف از بالا هم شنیده می‌شود و لذت شنیدن چنین صدایی به‌مراتب بیشتر از صدای فراگیر است.

درحال‌حاضر محتوای زیاد با فرمت DTS X عرضه نشده است؛ در مقاله‌ای که در آینده‌ای نزدیک منتشر خواهد شد، به‌صورت مفصل در مورد فناوری شگفت‌انگیز دالبی اتموس و فرمت DTS X توضیح خواهیم داد. هر سه فرمت DTS، DTS HD و DTS X دارای بیت‌ریت ثابت هستند.

مشخصات فنی

مشخصات فنی DTS

نوع فشرده‌سازی: Lossy

بیت‌ریت: از ۱٫۵ تا ۲۴٫۵ مگابیت در ثانیه

سمپل ریت: ۴۸ کیلوهرتز

عمق بیت: ۲۴ بیت

تعداد کانال: صدای 5.1 کاناله

مشخصات فنی DTS HD MA

نوع فشرده‌سازی: Lossless

بیت‌ریت: ۳۵۰۰ کیلوبیت در ثانیه  (۲۴٫۵ مگابیت در ثانیه با بیت‌ریت متغیر)

سمپل‌ ریت: ۴۸ کیلوهرتز

عمق بیت: ۲۴

تعداد کانال: صدای 5.1 و 7.1 کاناله

مشخصات فنی DTS X

نوع فشرده‌سازی: Lossless (و lossy در برخی از موارد)

بیت‌ریت: ۱۸ مگابیت در ثانیه (برای انتقال این میزان از بیت‌ریت حتما باید از HDMI 2:0 استفاده شود)

سمپل ریت: ۹۶ تا ۱۹۲ کیلوهرتز

تعداد کانال: صدای 7.1.4 و صدای 11.2

مزایای کلی هر سه فرمت

  • کیفیت بسیار بالا
  • وجود جزئیات زیاد در صدا
  • حجم بالای صدا

معایب کلی هر سه فرمت

  • پشتیبانی‌نکردن بسیاری از پلیرهای قدیمی و جدید از این فرمت

مقایسه‌ کلی و نهایی

در حقیقت نمی‌توان به‌طور قطعی گفت که کدام‌یک از فرمت‌ها برای فرد مناسب است؛ زیرا پاسخ این سؤال به عوامل مختلفی بستگی دارد. برای سهولت مقایسه‌ بهتر فرمت‌های صوتی، آن‌ها را به چهار گروه تقسیم میکنیم که شامل فرمت‌های مناسب برای موسیقی، فیلم، فایل‌های صوتی آنلاین و رادیویی و سایر فایل‌های صوتی می‌‌شوند.

فایل‌های مناسب برای موسیقی

اگر هدف شما فقط گوش‌دادن به موسیقی است و کیفیت موسیقی برای شما اهمیت چندانی ندارد، فرمت MP3 مناسب‌ترین گزینه برای شما محسوب می‌شود و می‌توانید بدون هیچ‌گونه مشکلی و با امکانات بهتر از موسیقی خود لذت ببرید.

پخش کننده های سخت‌افزاری سطخ بالا و مجهز به سیستم‌عامل مشکلی در پشتیبانی از فرمت‌‌های مختلف ندارند.

چنانچه کیفیت برای شما اهمیت دارد و در عین حال حجم فایل‌ها هم برای شما مهم است، فرمت WMA را برای شما مناسب است. این فرمت در بیت‌ریت‌های پایین کیفیت بهتری نسبت به MP3 ارائه می‌دهد و در بیت‌ریت ۱۲۸ کیلوبیت در ثانیه که بیت‌ریت نسبتا متداولی برای فایل‌های موسیقی محسوب می‌شود، نسبت به MP3 برتری دارد؛ از سوی دیگر پلیرهای زیادی از آن پشتیبانی نمی‌کنند.

درمورد پلیرها و پخش کده ها باید گفت که پخش کننده های جدید از فرمت‌ها و کدک‌های جدیدی پشتیبانی می‌کنند و در برخی از پلیرهای رده‌بالا مجهز به سیستم‌عامل‌ نظیر لینوکس و اندروید هستند، می‌توان مشکل پشتیبانی‌نکردن از فرمت‌های مختلف توسط آن‌ها را با نرم‌افزارها و به‌روزرسانی‌های مختلف برطرف کرد. شرکت های بنامی چون آمازون و روکو نیز پلیرهایی بسیار قوی با پشتیبانی از فرمت‌ها و کدک‌های مختلف را تولید کرده‌اند.

درکل اگر گوش شما به جزئیات موسیقی زیاد حساس نیست و یا اینکه در محیط های شلوغ موسیقی گوش می‌دهید، فایل‌های MP3 با بیت‌ریت ۱۲۸ کیلوبیت نیاز شما را برطرف خواهد کرد، اما اگر می‌خواهید در محیطی آرام از موسیقی باکیفیت لذت ببرید توصیه می‌کنیم فایل‌های MP3 و WMA با بیت‌ریت نسبتا بالاتر ۱۹۲ کیلوبیت را گوش دهید، در‌حالت معمول کیفیت ۳۲۰ کیلوبیت بهترین کیفیت برای فایل‌های موسیقی محسوب می‌شود.

درصورتی‌که کیفیت برایتان اهمیت زیادی دارد و برای نگهداری فایل‌های حجیم مشکلی ندارید، توصیه می‌کنیم از فرمت‌های WAV،  AIFF و FLAC استفاده کنید، دو فرمت WAV و AIFF غیرفشرده هستند و برتری کیفیت این دو فرمت نسبت به FLAC کاملا محسوس است.

اگر می‌خواهید بالاترین کیفیت فایل‌های موسیقی را تجربه کنید، فایل‌های Audio CD اصلی بهترین گزینه‌ ممکن هستند. فرمت‌ DSD نیز یکی دیگر از فرمت‌های رایج با کیفیت برای موسیقی است که می‌تواند صدایی با سمپل‌ ریت ۲٫۸ مگاهرتز ایجاد و میتواند به فرمت‌های WAV ،FLAC ،ALAC و AIFF تبدیل شود، و عمق بیت این فرمت تنها یک بیت است.

فرمت‌های مناسب برای فیلم

معمولا برای پخش صدای فیلم‌های استریو از فرمت‌های MP2 ،MP3 ،AAC و MKA استفاده می‌شود. در مورد تفاوت MP2 و MP3 باید گفت که کیفیت MP3 حتی با بیت‌ریت پایین‌تر نسبت به MP2 از کیفیت بهتری برخوردار است؛ به‌عنوان مثال فایل صوتی MP3 با بیت‌ریت ۱۲۸ کیلوبیتی کیفیت بهتری نسبت به فایل MP2 با بیت‌ریت ۱۹۲ کیلوبیت در ثانیه دارد. فرمت AAC که در برخی از موارد برای فایل‌های موسیقی و سایر فایل‌های صوتی نیز استفاده می‌شود، فرمتی lossless است، و نسبت به MP3 که فرمتی lossy به شمار می‌رود، کیفیت بیشتری دارد و حتی در بیت‌ریت یکسان هم این برتری با MP3 حفظ می‌شود.

درمورد فیلم‌های دارای صدای فراگیر هم باید گفت که عموما از فرمت‌های رایج AAC ،(Dolby Digital) AC3 و DTS استفاده می‌شود. فرمت DTS HD بالاترین کیفیت صدای فراگیر  واقعی را ارائه می‌دهد و به‌معنای واقعی کلمه لذت بخش است و کوچک‌‌ترین جزئیات را می شنوید. پس از DTS HD، به‌ترتیب، فرمت‌های DTS Dolby TrueHD و Dolby Digital و در نهایت AAC بالاترین کیفیت را دارد.

فرمت‌های مناسب برای فایل‌های آنلاین صوتی و رادیویی

فرمت‌های MP2 ،MP3 ،M4a ،WMA ،AAC LC ،OGG و FLAC برای پخش فایل‌های صوتی آنلاین و برای پادکست‌ها و ضبط و پخش صدا در رادیو گزینه‌های مناسبی هستند. فرمت‌های MP2 ،WMA ،AAC LC و OGG برای پادکست ها و ضبط و پخش صدا در رادیو نظیر صدای گویندگان که با بیت‌ریت کم ایجاد می‌شوند، فرمت‌های بهتری هستند.

اگر می‌خواهید در زمان تبدیل فایل‌های صوتی به یکدیگر و با فرمت‌های رایج استفاده کنید که محدودیتی نداشته باشید، از فرمت‌های متن‌باز مثل OGG ،FLAC و ALAC استفاده کنید.

مقاله مرتبط انواع سیستم های صوتی را مطالعه مایید.

بهترین مبدل‌های فرمت‌های صوتی

نرم افزار مبدل فایل های صوتی

آموزشالکترونیکصوتی تصویریکامپیوتر

فیسبوکXپینترستلینکدینواتس اپتلگرامایمیللینک کوتاه

نوشته های مرتبط ...

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *